ΚΛΙΚ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Πολλές φορές έχω σκεφτεί  τη στενή σχέση του χρόνου με τη φωτογραφία, πώς το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον γίνονται ένα στη φωτογραφία, αποτυπώνονται σε ένα χαρτί (ή στις μέρες μας, στην οθόνη του υπολογιστή αφού οι περισσότερες είναι  ψηφιακές) και μένουν ως ορατές υποκειμενικές πραγματικότητες για πάντα. Σα να προσπαθούμε να παγώσουμε τον χρόνο, να ενώσουμε τις διαφορετικές στιγμές του σε ένα οπτικό αποτύπωμα. Ίσως και να τον ξορκίσουμε μαζί με ό,τι δυσάρεστο κουβαλάει.  Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκα ένα ωραίο άρθρο που περιγράφει πώς ορίζεται αυτή η σχέση. Σας παραθέτω κάποια αποσπάσματα:

«…Η Φωτογραφία γεννήθηκε επειδή υπάρχει ο χρόνος. Γι αυτό άλλωστε κάθε προσπάθεια που κάνουν πολλοί φωτογράφοι να της τον αφαιρέσουν, δεν αποφέρει παρά ένα πιο εξασθενημένο αποτέλεσμα. Ο χρόνος είναι η ραχοκοκαλιά της φωτογραφίας…»

«…Η αντιμετώπιση από τον θεατή μιας φωτογραφίας συνεπάγεται τον ερεθισμό τού χρόνου μέσα στον δικό του χώρο των αναμνήσεων, ή των μελλοντικών του προβολών. Συμβαίνει κάτι σαν αυτό που περιγράφει ο μεγαλύτερος μελετητής τού χρόνου, ο Μαρσέλ Προυστ, όταν το κουδούνισμα τού κουταλιού σε ένα φλιτζάνι τσαγιού τον πάει πίσω πολλά πολλά  χρόνια στα παιδικά του καλοκαίρια στο Μπαλμπέκ. Ο θεατής της φωτογραφίας ξέρει (κι αυτό είναι το σημαντικό) ότι αυτό που κοιτάει έγινε, υπήρξε, κάπου, κάποτε. Αυτή η αίσθηση της δια βίου επανεμβάπτισης στο ίδιο σημείο τού χρόνου είναι και η αιτία τού φόβου που προκαλεί η φωτογραφία σε πολλούς ανθρώπους, και όχι μόνον πρωτόγονους. Η διατήρηση μιας χρονικής στιγμής παραπέμπει εμμέσως στη μόνη σταθερή και αναλλοίωτη στιγμή της ζωής που είναι αυτή τού θανάτου…»

«…Η φωτογραφία δεν μιλάει για την κίνηση, αλλά για την ακινησία. Ο χρόνος εκφράζεται μαγικός και απειλητικός έξω από την συνεχή ροή του. Το γεγονός ότι για πολλούς φωτογράφους η μετά τη λήψη τροποποίηση τού κάδρου (cropping) αποτελεί ενέργεια προς αποφυγήν δεν έχει να κάνει με μεταφυσικές αλήθειες, αλλά με την συνείδηση ότι ακόμα και η σύνθεση, και η φόρμα, υποβάλλεται στον χρόνο…»

«…Όσο λοιπόν αναρωτιέται ο φωτογράφος για τη φύση και την μοναδικότητα της φωτογραφίας, τόσο θα συνειδητοποιεί ότι ο Χρόνος είναι η αναπόφευκτη απάντηση…»

Αν μια φωτογραφία ζει, έχει ολόκληρη δική της δράση συνυφασμένη με την ζωή του θεατή, όπως ένα φλουρί, ένα κρύσταλλο, ή ένα γάντι όπως λέει ο Εμπερίκος, τότε μπορούμε να καταλάβουμε τη συναισθηματική σχέση που έχουμε με τις φωτογραφίες. Ίσως μέσα από τις αναμνήσεις που αναπόφευκτα μας ξυπνάνε οι φωτογραφίες  να ξαναφτιάχνουμε ένα μέρος της ιστορίας μας, ενώνοντας το παρελθόν με το παρόν κα το μέλλον.

Πηγή: http://photocircle.gr/content/view/235/87/lang,en/